Ehliyet için eğitim: ChatGPT'nin yanlış cevaplarına dikkat!

Yapay zekanın modern öğrenmedeki rolü

Son yıllarda öğrenme biçimimiz büyük ölçüde değişti. Dijital teknolojilerin ve internetin ortaya çıkmasıyla birlikte pek çok eğitim kaynağı çevrimiçi ortama taşındı. Kitaplar, kütüphaneler ve geleneksel öğrenme yöntemleri giderek daha fazla dijital araçlarla destekleniyor, hatta yer değiştiriyor. Yapay zeka (YZ) bu konuda merkezi bir rol oynuyor ve bu teknolojinin en bilinen temsilcilerinden biri de ChatGPT.

SohbetGPTABD'li OpenAI şirketinin geliştirdiği chatbot, kısa sürede popülerlik kazandı. Dünyanın dört bir yanındaki öğrenciler, sorularına hızlı bir şekilde cevap almak, makale yazmak veya sınavlara hazırlanmak için bunu kullanıyor. Ancak pek çok teknolojik gelişmede olduğu gibi bunun da olumsuz yanları var. Özellikle ehliyet alırken teknolojinin ne kadar mükemmel olmadığı ortaya çıkıyor.

Bu yazımızda ehliyet sınavına hazırlanırken ChatGPT kullanmanın beraberinde getirdiği risklere daha yakından bakmak istiyoruz. Asıl soru, yapay zekanın özellikle bu hassas alanda neden sıklıkla yanlış bilgi verdiği ve bunun kullanıcılar açısından ne gibi sonuçlar doğurabileceğidir.

ChatGPT: Nedir ve nasıl çalışır?

Ehliyet alırken ChatGPT kullanımıyla ilgili sorunları daha iyi anlamak için öncelikle ChatGPT'nin ne olduğunu ve nasıl çalıştığını açıklamak önemlidir.

ChatGPT, “Üretken Önceden Eğitilmiş Dönüştürücü” anlamına gelir ve kullanıcı girdisine yanıt verebilen ve genellikle insan sesine benzer metinler üretebilen makine öğrenimine dayalı bir dil modelidir. OpenAI tarafından geliştirilen model, milyarlarca veri noktasına dayanıyor ve bu sayede çok çeşitli sorulara bağlamsal yanıtlar verebiliyor.

ChatGPT, sinir ağlarına dayanan “transformatör mimarisi” adı verilen bir yöntem kullanıyor. Bu ağlar, yapay zekanın büyük miktardaki metinlerdeki kalıpları tanımasını ve tematik ve bağlamsal olarak uygun yanıtlar üretmesini sağlıyor. Ancak model, trafik hukukunda ortaya çıkanlar gibi spesifik veya karmaşık konularda çoğu zaman sınırlarına ulaşmaktadır.

Ehliyet almanın zorlukları

Ehliyet sınavı, bir insanın hayatındaki en önemli sınavlardan biridir; zira insana karayolu trafiğine erişim imkânı ve dolayısıyla birçok özgürlük ve fırsat sunar. Ancak sınava çalışmak kolay değil. Sürücü adaylarının pratik sürüş derslerinin yanı sıra geniş kapsamlı teorik bilgi edinmeleri gerekir. Bunlara trafik kuralları, yol işaretleri, geçiş hakkı kuralları ve çok sayıda yasal düzenleme dahildir.

Günümüzde pek çok sürücü kursu öğrencisi sınava hazırlanmak için dijital araçları kullanıyor. Öğrenme sürecini kolaylaştırmak için özel olarak tasarlanmış çeşitli uygulamalar ve çevrimiçi platformlar bulunmaktadır. Bunlar genellikle sınava özel hazırlık amacıyla etkileşimli testler, öğrenme materyalleri ve açıklayıcı videolar sunar.

Bu bağlamda ChatGPT ilk bakışta mükemmel bir eklenti gibi görünüyor. Chatbot, trafik hukuku ve ehliyet konusunda sorulara cevap verebiliyor ve talep üzerine anında açıklama yapabiliyor. Ancak daha yakından bakıldığında botun birçok durumda yanlış veya eksik bilgi verdiği ortaya çıkıyor. Özellikle ehliyet konusunda bu durum daha da sorunlu hale geliyor, zira yanlış bilgi ciddi sonuçlar doğurabiliyor.

Yanlış cevaplar: ChatGPT ehliyet sorularında nasıl başarısız oluyor?

ChatGPT'nin ehliyet konusunda ne kadar hata yapmaya müsait olduğunun en belirgin örneği, Geblitzt.de portalındaki trafik hukuku uzmanları tarafından test edilen belirli bir sorudur. Soru şuydu: "Denetim süresi içerisinde A ihlali nedir?" ChatGPT daha sonra park yasağı olan bölgelere park etme veya kırmızı ışıkta geçme gibi ihlalleri A sınıfı ihlaller olarak etiketleyerek yanlış bir cevap verdi. Ancak gerçekte bu ihlaller sözde B ihlalleridir.

Özellikle sorunlu olan, yapay zekanın trafik hukukunun bağlamını doğru bir şekilde kavrayamaması ve bu nedenle tekrar tekrar ciddi hatalar yapmasıdır. Başka bir örnekte ChatGPT, şehir içi hızlarda 20 km/s'ye kadar, şehir dışı hızlarda ise 25 km/s'ye kadar hız yapmanın A seviyesinde bir suç sayılacağını iddia etti. Bu da yanlıştır: Bu tür ihlaller B ihlali olarak sınıflandırılır, oysa A ihlali 21 km/s ve üzeri hızla başlar.

Bu tür yanlış yorumlar sadece öğrenciler arasında kafa karışıklığına yol açmakla kalmıyor, en kötü senaryoda, öğrenci sürücülerin sınavda başarısız olmasına veya gerçek trafikte yanlış davranışlarda bulunmasına da yol açabiliyor.

ChatGPT hatalarının nedenleri

ChatGPT özellikle ehliyet soruları söz konusu olduğunda neden bu kadar çok hata yapıyor? Bu soruyu cevaplamak için sistemin cevapları nasıl ürettiğini anlamamız gerekiyor.

ChatGPT büyük miktarda metin verisiyle eğitildi, ancak yalnızca belirli bir zamana kadar -bu durumda 2021'in sonu-. Bu, o zamandan sonra yayınlanan hiçbir bilginin modele erişemeyeceği anlamına geliyor. Özellikle trafik hukuku gibi sürekli güncellenen konularda bu durum daha da sorunlu hale geliyor. Örneğin 2023 yılında ChatGPT'nin haberdar olamayacağı bazı kara yolu trafik yönetmeliği değişiklikleri yaşandı.

Ayrıca ChatGPT metin örüntülerini tanıyabilmesine rağmen, çoğu zaman bir sorunun bağlamını tam olarak anlayamıyor. Özellikle karmaşık hukuki konularda yapay zekanın net hukuki çerçeveyi dikkate alma yeteneği eksik kalıyor. Bu, yapay zekanın ilk bakışta makul görünen cevaplar sağlamasına rağmen, daha yakından incelendiğinde bunların çoğunlukla yanlış veya eksik olduğu anlamına geliyor.

Güvenilir öğrenme kaynaklarının önemi

Sürücü belgesi sınavına hazırlanmak yüksek düzeyde bir titizlik gerektirir. Küçük hataların ciddi sonuçlar doğurmadığı pek çok öğrenme alanının aksine, trafik hukukunda yanlış bir cevap ciddi sonuçlar doğurabilir. Geçiş hakkı kurallarının yanlış yorumlanması veya hız konusunda yanlış varsayımlarda bulunulması, gerçek yol trafiğinde tehlikeli durumlara yol açabilir.

Bu nedenle sürücü öğrencilerin güvenilir ve test edilmiş öğrenme kaynaklarına güvenmeleri önemlidir. ChatGPT bir öğrenme aracı olarak kullanılabilir ancak tek başına öğrenme kaynağı olarak kullanılmamalıdır. Sürücü kursları veya TÜV gibi kurumlar tarafından sağlanan resmi materyaller bu konuda çok daha iyi bir seçimdir. Sürücü belgesi sınavına hazırlanmak için özel olarak tasarlanmış çevrimiçi platformlar, sıklıkla test edilmiş içerikler ve simüle edilmiş sınav senaryoları sunmaktadır.

Öğrenme ipuçları – Bu kaynaklar iyidir

Resmi öğrenme materyallerinin kullanımı: Sürücü okulunuzun sağladığı öğrenme materyallerini kullanmaya özen gösterin. Bunlar genellikle günceldir ve özellikle ehliyet sınavına yönelik tasarlanmıştır. Bunlara ders kitapları, sınav soru katalogları ve resmi uygulamalar da dahildir.

Sınav sorularını düzenli olarak çözün: Pratik mükemmelleştirir. Resmi sınav sorularını simüle eden çevrimiçi platformları ve uygulamaları kullanın. Bu şekilde soru tiplerine alışabilir ve bilgi eksikliklerinizi keşfedebilirsiniz.

Öğrenme zamanınızı iyi yönetin: Bir çalışma planı oluşturun ve konuları daha küçük ünitelere bölün. Öğrendiklerinizi uzun vadede pekiştirmek için belirli bölümleri her gün tekrarlayın.

Trafik işaretlerini düzenli olarak tekrarlayın: Trafik işaretleri teori sınavının önemli bir parçasıdır. İşaretleri her gün belirli sayıda tekrar ederek yoğun bir şekilde inceleyin ve anlamlarını öğrenin.

Günlük gözlemlerle pratik öğrenme: Henüz kendiniz araba kullanmıyor olsanız bile günlük hayatınızda trafik kurallarına ve işaretlerine daha fazla dikkat edin. Teorik bilgilerinizi pratikte pekiştirmek için trafik durumlarını gözlemleyin.

Sürüş eğitmeninize sorun: Soru sormaktan çekinmeyin. Anlamadığınız bir şey varsa sürücü eğitmeninizle veya diğer öğrencilerle konuşun. Sürüş eğitmeni size karmaşık konuları basit bir şekilde açıklayabilir.

Sonuç – Doğruluk neden önemlidir?

Sürücü belgesi sınavı sadece pratik sürüş derslerinden değil, aynı zamanda çeşitli hukuki soruları kapsayan teorik bir sınavdan da oluşur. Bu sorular, başta Karayolları Trafik Yönetmeliği (StVO), Trafik İşaretleri Yönetmeliği (VzV) ve ehliyet hukuku olmak üzere, birçok konuyu ilgilendiriyor.

Bu alanlardaki yanlış cevaplar özellikle sorunludur, çünkü gerçek trafikte tehlikeli sonuçlara yol açabilecek yanlış anlamalara yol açabilir.